Als je je kind onder de koude douche zet, is dat dan kindermishandeling? Waar ik deze straf zelf ook ooit onderging en er niets aan overhield, lijken de meningen verdeeld. Daarom besloot ik uit te zoeken hoe het nu zit. Valt het zetten van je kind onder een koude douche inderdaad al onder de noemer kindermishandeling? Waarom doen ouders dit? En wat zijn (vriendelijkere) alternatieven? 

Kind onder de koude douche: is dat kindermishandeling?

Mijn ervaring

Op zich was ik niet een heel vervelend kind toen ik klein was.  Natuurlijk had ook ik mijn driftbuien en gilde ik de boel bij elkaar, maar de grenzen van mijn ouders waren duidelijk en ik ging er zelden over heen (Dat heb ik bewaard voor en ingehaald in mijn pubertijd). Hoe de peuters en kleuters van tegenwoordig tegen hun ouders praten of reageren hoefde ik vroeger niet in mijn hoofd te halen. Dramatisch op de grond liggen in de supermarkt heb ik ook nooit gedaan. Ik denk dat mijn ouders mij gelijk buiten hadden gezet, want toen kon dat nog. Wat mij wel heel goed is bijgebleven is de koude douche. Mijn ouders hebben mij als kind twee keer met kleren en al onder de koude douche gezet. Ik was namelijk zo hysterisch dat ze niet meer tot mij konden doordringen. De koude douche doorbrak mijn bui / razernij. Daarna was het benoemen ervan al voldoende om mij te kalmeren.

Waarom kiezen sommige ouders ervoor hun kind onder de koude douche te zetten?

Je koelt je kind letterlijk af onder de douche. In bepaalde gevallen, zoals bij mij vroeger dus het geval was, zit je peuter of kleuter in zo’n heftige woedeaanval dat je nauwelijks of niet kunt doordringen. Zo’n koude douche stopt de razernij soms, waarna je alles kunt uitpraten. Uiteraard verliest het zijn effect zodra het een middel wordt dat je vaker inzet, maar voor een keer kan het net die razernij doorbreken.  

In gesprek: je kleuter onder de koude douche zetten is kindermishandeling en een aantekening bij Jeugdzorg

Gisteren was ik met Sanne bij balletles waar één van de kindjes uit haar groep een extreem hysterische driftbui kreeg. Gillend, krijsend en schoppend lag ze op de grond. Haar arme moeder kreeg haar niet uit haar tirade. Het duurde heel lang voordat het kind enigszins gekalmeerd was. Na de les raakte ik in gesprek met de betreffende ouder. Ze vertelde me dat wat ik nu aanschouwd had nog peanuts was met vergeleken hoe het er thuis wel eens aan toe ging. Toen ik haar vroeg of ze wel eens een koude douche overwogen had mengde een andere ouder zich in het gesprek: “Ik werk bij Jeugdzorg. Als iemand zijn of haar kind met kleren aan onder de koude douche zet zou ik een aantekening maken in diens dossier. Het is kindermishandeling!”

koude douche kindermishandeling
Afbeelding: Shutterstock

Is dit daadwerkelijk kindermishandeling?

Wanneer is iets kindermishandeling?

De officiële definitie van kindermishandeling, zoals omschreven in de Jeugdwet

Elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel. 

Welke effecten heeft de koude douche op je kind?

Hoewel het zetten van je kind onder een koude douche niet zozeer wordt benoemd als kindermishandeling, kleven er wel nadelen aan volgens dit artikel in De Volkskrant. Zo zou de koude temperatuur slecht zijn voor de gezondheid en houden sommige kinderen er een zodanige schrikreactie aan over dat ze bang worden voor de douche. 

Conclusie: is het zetten van je kind onder de koude douche echt kindermishandeling?

Of het zetten van je (jonge) kind onder een koude douche daadwerkelijk onder kindermishandeling valt, kan je dus niet per definitie zeggen. Dat ligt aan meerdere factoren: in welke staat je zelf verkeert als je je kind onder die koude douche zet, hoe je kind het ervaart, maar vooral ook of het een vaker voorkomend middel is dat je inzet. Een enkele keer hoeft, zoals uit mijn situatie blijkt, helemaal niet te leiden tot traumatische herinneringen. Daarmee pleit ik niet om dit middel in te zetten, maar vind ik de stelling die de dame nam in ons gesprek op de balletschool wel heel zwart-wit. In ons geval was het niet bedoeld als straf, maar om me uit de situatie te halen. Dat is toch anders? 

Alternatieven voor de koude douche

Om nu te zeggen dat je een kind streng moet toespreken, vind ik persoonlijk te kort door de bocht. Soms zit je peuter of kleuter in een gigantische driftbui en daar zijn ze niet altijd uit te halen met een strenge toon. Was het maar zo makkelijk. Als je de koude douche echter te hartvochtig vindt, zijn er ook andere alternatieven: 

  • Beiden fysiek afstand nemen (in de kamer zetten of op de trap tot je allebei weer gekalmeerd bent). 
  • Benoem hetgeen dat je kind dwars zit, soms is erkenning al een stap in de goede richting
  • Ga de discussie in geen geval aan: die win je nu toch niet, hou je antwoorden kort en duidelijk
  • Gebruik een washandje met koud water en was zacht het gezicht

Wat je in elk geval altijd moet doen, is het bewaken van je eigen grenzen. Niets vergt uiteindelijk zoveel energie en zelfbeheersing van je dan een driftig kind dat niet meer bij zinnen te brengen lijkt. 

Lees ook over peutermasturbatie

kind onder koude douche

Meer weten over Miriam? Klik dan hier.

Uitgelichte afbeelding: shutterstock