Wat zijn je rechten als je geen wettelijke nabestaande bent bij overlijden of letsel?

Ik ben niet getrouwd noch heb ik een geregistreerd partnerschap met manlief. Wel ben ik zijn erfgenaam. Laatst hoorde ik, bij het luisteren van een podcast, dat dat mij nog geen nabestaande maakt en ik het daardoor niet helemaal goed juridisch geregeld heb. Ik zocht deze materie daarom het wat verder uit en hoop iedereen hiermee bewust te maken en het zelf ook op te pakken.

Nabestaande versus erfgenaam

Een nabestaande is een bredere term die verwijst naar de mensen die achterblijven na het overlijden van iemand. Dit kunnen directe familieleden zijn, zoals een echtgenoot, partner, kinderen, ouders, broers en zussen, maar ook anderen die emotioneel of financieel afhankelijk waren van de overledene. Nabestaanden hebben niet automatisch recht op een erfenis; ze zijn gewoon de mensen die het overlijden van iemand moeten verwerken en vaak betrokken zijn bij het regelen van de uitvaart en het afwikkelen van de nalatenschap.

Belangrijkste verschillen

• Erfgenaam: Heeft recht op een deel van de erfenis, bepaald door de wet of een testament.
• Nabestaande: Is een algemenere term voor de mensen die achterblijven na iemands overlijden, ongeacht of ze recht hebben op de erfenis.

Met andere woorden, alle erfgenamen zijn nabestaanden, maar niet alle nabestaanden zijn erfgenamen. Een nabestaande kan bijvoorbeeld een partner zijn zonder geregistreerd partnerschap of huwelijk, die geen recht heeft op de erfenis tenzij dat in een testament is vastgelegd. Anderzijds kan een erfgenaam een persoon zijn die geen nauwe band had met de overledene, maar wel in een testament is opgenome

Wat als je partner komt te overlijden door een fout?

In Nederland is het indienen van een schadevergoeding na het overlijden of bij permanent letsel van een partner een complexe kwestie, vooral als je geen nabestaande bent in de wettelijke zin van het woord. Of je een schadevergoeding kunt claimen, hangt af van verschillende factoren, zoals de aard van de schade en de relatie tot de overledene of de persoon met letsel.

Schadevergoeding bij overlijden

Als je niet als nabestaande wordt beschouwd, heb je in principe geen automatisch recht op een schadevergoeding na het overlijden van je partner. De wet erkent alleen bepaalde categorieën nabestaanden, zoals echtgenoten, geregistreerde partners, kinderen en soms ouders, voor het indienen van een schadevergoeding voor immateriële schade (ook wel affectieschade genoemd). Dit betekent dat als je samenwoont zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap, je normaal gesproken geen aanspraak kunt maken op deze vorm van schadevergoeding.

Echter, er zijn wel uitzonderingen. Als je kunt aantonen dat je financieel afhankelijk was van je partner, kun je mogelijk een claim indienen voor verlies van onderhoudsbijdragen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als je partner de kostwinner was en je inkomen hierdoor sterk vermindert na het overlijden. Dit soort claims zijn echter vaak ingewikkeld en vereisen meestal juridische bijstand om succesvol te zijn.

Schadevergoeding bij permanent letsel

Als je partner permanent letsel oploopt door bijvoorbeeld een ongeval, dan is er in Nederland sinds 2019 een wettelijke regeling voor affectieschade. Dit houdt in dat nabestaanden en naasten van een slachtoffer recht kunnen hebben op een vergoeding voor het leed dat zij door het letsel van de ander ondervinden. Hoewel deze regeling bedoeld is voor naasten, zijn de personen die hiervoor in aanmerking komen strikt omschreven. Dit zijn meestal de echtgenoot, geregistreerd partner, kinderen, ouders, en soms anderen die in een vergelijkbare nauwe relatie tot het slachtoffer staan.

Als je echter niet in deze categorieën valt, bijvoorbeeld als je samenwoont zonder officiële registratie, dan kom je meestal niet in aanmerking voor een vergoeding voor affectieschade. Wel is het mogelijk om een vergoeding te claimen als je door het letsel van je partner zelf financiële schade lijdt, bijvoorbeeld doordat je voor je partner moet zorgen en hierdoor minder kunt werken. Ook hiervoor geldt dat de juridische weg vaak ingewikkeld is en je mogelijk bewijs moet leveren van je financiële afhankelijkheid en de geleden schade.

Mogelijkheden buiten de standaardregeling

In sommige gevallen kan het toch mogelijk zijn om schadevergoeding te claimen, zelfs als je niet wettelijk als nabestaande wordt erkend. Dit kan door middel van een civiele procedure waarin je aantoont dat je schade hebt geleden als gevolg van het overlijden of letsel van je partner. Dit kan echter een complex proces zijn en is meestal alleen succesvol met juridische hulp.

Maar zoals je wellicht zelf ook al hebt geconcludeerd na het lezen van dit artikel, kan het ook misschien meer zinvol zijn om toch gewoon te trouwen of het geregistreerde partnerschap aan te gaan.

Oh ja, even een kleine toevoeging mijnerzijds. Ik heb dit zelf uitgezocht, dus dat betekent dat jij dit ook online terugvinden kan. Zie dit maar als een disclaimer, dat je geen rechten aan mijn ontdekkingstocht kan ontlenen. Het is louter een tip is van mijn zijde. Mijn werk staat hier ook helemaal los van. Ik vond het gewoon interessante materie waar ik meer over wilde weten en zodoende heb uitgezocht.