Als je kind de leeftijd van de kleuterklas heeft, komt er hoogstwaarschijnlijk een keer dat de eerste tand los gaat zitten. Een hele mijlpaal want menig kind kijkt er naar uit om, net zoals de klasgenoten en ouder, met een groot gapend gat in het gebit rond te lopen. Eentje die er mag zijn natuurlijk. Het is ook wel een beetje spannend, want hoe zal dat in zijn werk gaan en zal het pijn gaan doen? En het idee van een tand zelf eruit trekken is voor de meeste kleuters afschuwelijk. Maar het fietsenrekje aanblik maakt het allemaal weer goed. Het komt alleen wel eens voor dat het gebit daar anders over denkt en de grote mensen tanden al eerder naar boven komen en de melktandjes er nog niet uit willen. Wat dan? Mijn oudjes twee hebben dit beide met de onder voortanden gehad. Het kan gewoon!

Nieuwe tand achter melktand ook wel bekend als een haaiengebit

Wanneer kinderen opgroeien, worden hun kaakjes steeds sterker en groter, waardoor ruimte ontstaat voor nieuwe tanden. Deze kleine toverstafjes worden prachtig gepositioneerd achter de melktandjes die, als de tijd rijp is, uitvallen om plaats te maken voor de volgende generatie tanden.

De nieuwe tand, die zich gestaag vormt, voelt zich als een jonge leerling die in de voetsporen van zijn oudere broer, de melktand, treedt. Als een schildknaap wacht hij geduldig tot het moment daar is om zijn grootsheid te tonen. En op het juiste moment, met een tikje van de tandenfee of gewoon door het natuurlijke proces, breekt de nieuwe tand door en wordt de volgende in de rij van tanden.

Soms kan het gebeuren dat de nieuwe tand al zichtbaar is voordat de melktand zijn plek heeft verlaten. Hierdoor ontstaat een kortstondige dubbele rij tanden in het kindergebit. Geen zorgen, dit is volkomen normaal en een teken dat de tandenwereld op schema ligt. De jonge avonturier zal echter snel zijn plekje vinden, en de dubbele rij tanden zal plaatsmaken voor een volledige set volwassen tanden.

Je kunt dit fenomeen vergelijken met het gebit van haaien, die ook een voortdurende cyclus van tandvernieuwing hebben. Als een ware haai in wording, krijgt het kind de kans om zijn eigen gebit te ontdekken en te waarderen, terwijl het zich ontwikkelt en groeit.

De oorzaak van een dubbele rij tanden

De oorzaak van het fenomeen waarbij nieuwe tanden achter melktanden groeien, ligt in het natuurlijke proces van tandontwikkeling bij kinderen. Dit proces wordt vaak aangeduid als het ‘wisselen van tanden’.

Wanneer een baby wordt geboren, zijn de tanden nog niet zichtbaar. Echter, tijdens de eerste paar maanden na de geboorte beginnen de tandkiemen zich te vormen in het tandvlees. Rond de leeftijd van zes maanden tot een jaar breken de eerste melktanden door het tandvlees en verschijnen ze in de mond. Deze melktanden zijn kleiner en witter dan de latere volwassen tanden die zullen volgen.

Naarmate het kind groeit, begint de kaak te groeien en ruimer te worden. Deze groei zorgt ervoor dat er ruimte ontstaat voor de volwassen tanden om te ontwikkelen, die groter en breder zijn dan de melktanden. Achter de melktanden, die nog steeds aanwezig zijn, beginnen de volwassen tanden te groeien en zich te ontwikkelen.

Na verloop van tijd, meestal tussen de leeftijd van zes tot twaalf jaar, beginnen de melktanden los te komen en vallen ze uit. Dit proces staat bekend als het ‘uitvallen’ van de melktanden. Als de melktanden uitvallen, verschaffen ze ruimte voor de volwassen tanden om volledig door te breken en hun plaats in te nemen. De nieuwe tanden schuiven als het ware in de lege ruimtes die zijn achtergelaten door de melktanden.

Het wisselen van tanden is een volkomen normaal en natuurlijk proces dat bij de meeste kinderen plaatsvindt. Het kan soms gepaard gaan met enige ongemakken, zoals gevoelig tandvlees of een loszittende melktand, maar het is een belangrijk onderdeel van de groei en ontwikkeling van het gebit van een kind. Uiteindelijk krijgt het kind een volledige set volwassen tanden die hem of haar de rest van het leven van dienst zal zijn.

Neem ook een kijkje bij: https://www.tandarts.nl/mondzorg/gebit/ontwikkeling-melkgebit-en-blijvend-gebit

Wanneer start het wisselen van tanden?

Het wisselen van tanden bij kinderen begint meestal rond de leeftijd van 6 jaar en gaat door tot ongeveer 12 jaar. Dit proces kan echter variëren van kind tot kind, en sommige kinderen kunnen eerder of later beginnen met het wisselen van hun tanden. Mijn kinderen starten keurig rond hun zesde. Rond hun achtste leek het even te stagneren. Ik herinner mij dat ook van vroeger. Dat het jaren rustig was en ineens weer begon. Mijn oudste is nu al twee jaar rustig, dus ik verwacht elk moment weer loszittende tanden. Maar een nieuwe tand achter een melktand heb ik als kind nooit gehad. Was ook heel bijzonder om dat bij dochterlief te zien.

Over het algemeen verloopt het wisselen van de tanden volgens een bepaalde volgorde. Meestal beginnen de onderste voortanden (de centrale snijtanden) als eerste los te komen, gevolgd door de bovenste voortanden. Vervolgens wisselen de zijtanden en kiezen. De volgorde kan echter variëren, en het is mogelijk dat een kind eerst een andere tand begint te wisselen.

Tegen de leeftijd van 12 jaar hebben de meeste kinderen hun volwassen tanden al doorgebroken en zijn de meeste melktanden uitgevallen. Het kan echter voorkomen dat het wisselen van de tanden iets langer duurt. In sommige gevallen kan het wisselen van de tanden doorgaan tot het kind ongeveer 13 jaar oud is.

Het is belangrijk om te onthouden dat elk kind uniek is en dat de timing van het wisselen van tanden kan variëren. Als ouder hoef je je meestal geen zorgen te maken als het wisselen van de tanden bij je kind iets eerder of later begint. Als je echter merkt dat het wisselen van de tanden buitengewoon vertraagd lijkt te zijn of als je je zorgen maakt over de ontwikkeling van het gebit van je kind, is het raadzaam om advies in te winnen bij een tandarts of een tandheelkundig specialist. Zij kunnen eventuele vragen of zorgen beantwoorden en eventuele problemen identificeren en aanpakken.

Twee rijen tanden oftewel haaientanden

Een dubbele rij tanden heten ook wel haaientanden. Als je er niet eerder over gehoord hebt, maak je je in het begin best zorgen als je die tweede linie ziet. Gaat je kind wel gewoon de melktanden verliezen? Zo ja, dan staan de grote mensen tanden nog steeds vrij ver naar achter. Moet dat weer met een beugel opgelost worden? En wanneer grijp je als ouder (of tandarts) in? Je wil natuurlijk liever niet de melktandjes getrokken moeten worden. Gelukkig kan ik je vertellen dat het meestal wel goed komt.

Zo verloopt het meestal

Naarmate de grote mensen tanden meer naar boven komen, duwen ze steeds meer de eigenwijze melktandjes weg. Uiteindelijk zullen die dus wel los gaan zitten en er uit vallen. De tandarts vertelde mij destijds dat dit meestal wel binnen een jaar, max twee jaar, gebeurt (lees ook kindergebit controle bij de tandarts). Na die tijd is het wel raadzaam om naar de nieuwe tand achter melktand te laten kijken, maar als het goed is heb je voor die tijd allang weer een controle gehad. Eenmaal eruit zie je dat de nieuwe tanden beduidend meer naar achter staan in het begin. Ook kan er wat meer tandplak op zitten dan normaal. Dit hoort er allemaal bij. Langzaamaan worden de tanden namelijk in het gareel gedrukt door de rest van het gebit. De ontstane tandplak wordt elke keer minder bij elke poetsbeurt, als er goed gepoetst wordt, en zal bij de volgende controle hoogstwaarschijnlijk al geminimaliseerd zijn. Het is wel belangrijk extra goed te poetsen tijdens de dubbele rij, omdat je er niet optimaal bij kan.

nieuwe tand achter melktand
dubbele rij tanden kind

Wat is tandplak en hoe ziet het er uit?

Tandplak is een dun, kleverig en kleurloos laagje dat zich op de tanden vormt. Het ontstaat wanneer bacteriën zich vermengen met speeksel, voedselresten en andere stoffen in de mond. Deze bacteriën zijn van nature aanwezig in de mondholte en vormen een dunne biofilm op het tandoppervlak.

Wanneer je voedsel eet, vooral voedingsmiddelen die suikers en zetmeel bevatten, voeden de bacteriën zich met deze suikers. Hierdoor produceren ze zuren als bijproduct. Deze zuren zijn schadelijk voor het tandglazuur, dat het harde buitenste laagje van de tanden is, en ze kunnen gaatjes veroorzaken.

Tandplak kan zich gemakkelijk ophopen op plaatsen waar tandenborstels niet goed bij kunnen, zoals tussen de tanden en langs de tandvleesranden en als tanden groeien achter melktanden. Als tandplak niet regelmatig wordt verwijderd, kan het zich verharden en veranderen in tandsteen, ook wel tandplaque genoemd. Tandsteen is harder en ruwer dan tandplak en kan niet gemakkelijk met poetsen worden verwijderd. Het kan leiden tot tandvleesproblemen en andere tandheelkundige problemen.

Waarom je tandplak wel serieus moet nemen

Tandplak is niet zichtbaar voor het blote oog omdat het kleurloos is. Maar naarmate het zich ophoopt en verhardt tot tandsteen, kan het zichtbaar worden als een geelbruine of bruine aanslag op het tandoppervlak, vooral dichtbij het tandvlees. Het verwijderen van tandsteen is belangrijk omdat het tandvleesaandoeningen kan veroorzaken, zoals gingivitis (ontstoken tandvlees) en parodontitis (ernstigere tandvleesontsteking). Tandsteen kan ook leiden tot slechte adem en het kan het uiterlijk van je gebit beïnvloeden.

Het is van vitaal belang om tandplak regelmatig te verwijderen door middel van een goede mondhygiëne. Dit omvat het dagelijks poetsen van je tanden, het gebruik van flosdraad of tandenstokers om tussen de tanden te reinigen en regelmatige tandheelkundige controles en professionele reinigingen. Vooral als je nieuwe tanden achter melktanden constateert. Door tandplak effectief te verwijderen, kun je de vorming van tandsteen en tandheelkundige problemen zoals gaatjes en tandvleesontstekingen helpen voorkomen.

Dubbele rij tanden kind waren alleen onder

Het nadeel van een haaien gebit is, dat je kind niet het prachtige fietsenrekbekkie heeft. Het is zo’n mooi gezicht, een wisselend gebit. Maar de gaten ontbraken volledig. De tandenwissels van de boven voortanden verliepen echter wel volgens het boekje. Bij beide meisjes! Het schijnt ook vreemd genoeg vaker onder voor te komen dan bij de boventanden. De hoektanden lijken tot dusver ook normaal gewisseld te worden. Ik ben wel benieuwd hoe het met de rest van het gebit zal verlopen en of de jongere zusjes hetzelfde hebben. Hoe dan ook, een nieuwe tand achter melktand komt vaker voor dan je denkt en geeft nagenoeg nooit reden voor paniek. Dus geen zorgen maken!

Wanneer moet je starten met poetsen?

Zodra er een tandje zichtbaar is, moet je deze al gaan poetsen. Hiervoor zijn ook speciale baby tandenborsteltjes verkrijgbaar.

Tot welke leeftijd moet je napoetsen?

Deze vraag heb ik aan mijn tandarts gesteld en hij vond dat ouders in ieder geval tot de 12e levensjaar even napoetsen moeten. Gewoon omdat kinderen er nog niet handig in zijn.

Welke tandpasta is het beste voor kinderen?

Wij gebruiken sinds jaar en dag al Elmex. De tandarts zegt dat dit een uitstekende tandpasta is. Ben er zelf ook mee opgegroeid en heb op mijn 42e nog steeds nooit een gaatje gehad. De tandpasta komt in tubes voor de leeftijd 0-5 en 5-12.